Ik had ook een oma . Zij woonde bij ons in . “ Met-je , Mette , Meetje “ zeggen we in West-Vlaanderen . Bij ons in mijn geboortedorp was het dus “ Met-je “ en toen ik 9 was werd er een “ Met-je “ 100 jaar en dat werd gevierd met een stoet waarin de kinderen de hoofdrol hadden . Met-je Vanneste , 100 jaar .
Een dorp op stelten ....
Twee jaar later stierf  “ MIJN “ Met-je . Zij was 83 . Nathalie Debacker . Ik schrijf 1956 . Moeder van 12 kinderen en mijn vader was de jongste .

Zij sliep bij ons in dezelfde kamer . Zij in het ene bed . Ik en mijn broer in het andere bed . Ik was haar “ Keppekiend “ (Lievelingskind ) en ‘s nachts als iedereen sliep stak zij stiekem een reep chocola onder mijn hoofdkussen .

Maar moeder ontdekte dat en ze was woest omdat de andere kinderen “ achteruit gestoken “ werden .
En toen lag zij daar . Op gebaard en gewassen door de zusters van het wit-gele kruis . In  haar sneeuwwitte handen een paternoster .  Haar paternoster !
Hoeveel rozenhoedjes heeft ze niet voor mij gebeden ....? Heeft het geholpen ?  Ik weet het niet !
Meer dan een jaar was zij het bed niet meer uit geweest . Ik moest haar de bidprentjes voorlezen die ze kreeg van de zusters die haar kwamen verzorgen . Ik luisterde naar haar verhalen van vroeger , met open mond en rode oortjes . Soms glimlachte ze aandoenlijk naar mij , maar ze zei niets ....
60 jaar later weet ik dat het LIEFDE was , onvoorwaardelijke liefde .
En nu lag ze daar . Levenloos . En gans de goegemeente kwam haar een laatste groet brengen . De fles jenever stond klaar op tafel  om de ontdane bezoekers wat op te fleuren . Ik herinner mij nog heel goed dat vader de lamp van 60 watt in de dodenkamer verving door eentje van 20 watt . Omdat hij zich schaamde voor onze armtierige slaapkamer en nog armtieriger aankleding . Hij hoopte dat men het niet goed zou kunnen waarnemen ...

Dit is al wat er overblijft van mijn METJE buiten de zoete herinneringen . Je ziet haar hier op haar ziekbed en rechts met haar oudste zoon Firmin en haar jongste dochter Alfhonsine

Ik herinner mij ook nog levendig ons “ sanitair “ uit die tijd ...
Ik herinner mij ook dat mijn vader altijd onmiddellijk na zijn moeder naar het W-C ging . Het “ Vertrek  “ in het dialect van toen dat bijna niemand nu nog kent .... Ze moesten daarvoor naar buiten . Het vertrek was een kotje , gebouwd rechtstreeks boven de beerput , met een plank op stoelhoogte , een gat in het midden waar je gat in paste , eigenlijk te groot voor een kind want ik was altijd bang dat ik er in zou vallen . Het was toen een hele gebeurtenis in een kinderleven als je ALLEEN  de klus klaarde, zonder hulp , en armen die je vasthielden ... Je was een flinke jongen , een hele vent ...je werd groot ! 
En even daarna moest vader altijd wel ergens een boodschap gaan doen in het dorp en kwam hij heel laat terug , veel vrolijker dan toen hij vertrok ....
Dat was raar ! Maar mijn moeder was ook niet van gisteren ....En wat gebeurde was onvermijdelijk ...Grootmoeder ging naar het  “ vertrek “ en vader zat klaar om ook te gaan , na haar ... Maar moeder wrong zich er  tussen met de smoes dat ze ook hoogdringend moest ...
En boven de deur van het vertrek was er een balk en daar nog eens boven een holle ruimte en daar stak  grootmoeder het drinkgeld weg voor haar jongste zoon , mijn vader !
God in den hemel , wat was dat een spel !! Hoogoplopende ruzie in het menage , waar wij kinderen met bange ogen naar zaten te kijken .
Het kwam er op neer dat moeder niet wilde dat vader de slechte weg op ging en zijn tijd en geld verdeed in de café ’s .

En het moest gedaan zijn met dat stiekeme gedoe . Godverdomme ! vloekte ze . Ik had mijn moeder nog nooit horen vloeken .

En Nathalie werd dus begraven .Vier kloeke buren droegen haar kist te voet naar de kerk . Eerwaarde heer Pastoor had ze voordien rijkelijk besprenkeld met wijwater . Ik liep er achter met een kransje in mijn handen . Als een " geslagen hond " . Ik wist niet wat mij overkwam    Haar matras en het beddengoed werd  verbrand in de hof . Haar plaats in de slaapkamer kwam vrij en vanaf dan sliep ik alleen en mijn twee jongere broers sliepen samen in het vrijgekomen bed .
En ik huilde mezelf in slaap , keer op keer .  En moeder kwam er eens op uit en vroeg wat er scheelde . Ik weet het niet , zei ik .  Maar ik wist het wel !
En vanaf toen was het hek helemaal van de dam . Er was met mij geen huis meer te houden . Er was geen zalf aan te strijken . Hoe meer dreigende vingers , hoe meer klachten , hoe meer slaag , hoe harder ik te keer ging .
Dat heeft zo geduurd tot ik 17 jaar werd . Opeens had men door wat er zou kunnen helpen . Gewoon een goed gesprek ....
In de eerste helft van de sixties ging ik naar de vakschool . Een katholieke school . Ik ben er buiten gegaan met grote onderscheiding en heb bijna nooit een boek in handen gehouden om te studeren .
Wij hadden ook een puntenkaart voor goed gedrag en werkzaamheid . Je vertrok met een bonus van 10 punten voor gedrag en 10 voor werkzaamheid .
Zonder opmerkingen haalde je dus wekelijks het maximum . Had je een “ aanvaring “ met een of andere leraar dan kreeg je een boete  van 1 , 2 of meer punten . Tegenspreken was een zwaar vergrijp . Uw saldo werd op het eind van de week bekeken in de leraarskamer en 4 op 10 betekende strafstudie op zaterdagvoormiddag .Je moest een opstel schrijven en vertellen hoe je aan die strafstudie kwam  en wat je dacht te ondernemen om dat in de toekomst te vermijden . Als je tijd over had mocht je verder werken aan uw andere taken . Ik moest veel tekeningen maken , vak-tekeningen  eerst in potlood en dan afwerken met Chinese inkt en een trekpen .
En als de week begon was het al onmiddellijk prijs op maandagmorgen toen ik moeilijk kon wennen aan het schijnheilige sfeertje en tegen de avond waren mijn punten voor  goed gedrag  al op gesoupeerd .
Mijn puntenkaart  zag er  steeds nogal lachwekkend uit  : 0 voor gedrag , 10 voor werkzaamheid ....
En ‘s anderendaags daagde ik hen uit . De leraren , machtswellustelingen ...Ik zei in hun gezicht dat het geen zin meer had om mij nog slechte punten te geven wegens mijn saldo toch al op zero .
En de smeerlappen hadden er toch wel iets op gevonden zeker ! De dinsdag van de ene week begonnen ze al  aan de punten te zitten van de volgende week . Je kan het al raden . Ik had een abonnement op strafstudie voor een heel jaar en ik zag kans om dat te verdienen in de eerste week van het schooljaar .
Dan was ik tenminste gerust . Hoefde ik mij daar geen zorgen meer over te maken . Even terzijde dat mijn andere werken heel goed waren . De muurtjes die ik moest metselen in de werkplaats , mijn tekeningen van die muurtjes , met steentjes van een halve centimeter dik en 2 cm breed en voegen van 1 mm .
Begin er maar aan . Ik haalde makkelijk 9 op 10 , 19 op 20 . Mijn record was 10 op 10 .

Details van tekeningen met een van 10 op 10 en onderaan stukken van een grotere tekening . Gemaakt in de strafstudie ......

Mijn probleem was dat ik niet kon zwijgen hé ...Er was er ooit eens ene die ons wilde voorbereiden op het echte leven en ons de raad gaf om ons na de schooltijd  asap aan te sluiten bij een vakbond . Het ACV zou de beste optie zijn ...En toen kwam ik uit mijn kot . Mijnheer , zei ik , het ABVV is minstens even goed . Lap ...we waren weer vertrokken .
En nog kon ik het niet laten , want in mijn wekelijks gedwongen opstel zette ik de leraren in hun hemd . En ik schreef dat ze niet moesten denken van mij te kunnen kl....want ik zat hier best wel graag , want thuis was het nogal moeilijk om mijn tekeningen te maken met die klein mannen rond mij heen . Hier had ik tenminste  rust en plaats   en al mijn gerief ( tekenplank , T-lat ..)
En de week daarop toen ik aanstalten maakte om mijn tekenplank te pakken werd mij dat verboden . En als ge toch zo graag schrijft , schrijf nog maar een opstel ...zo klonk het !!
En weer gaf ik van jetje , mijn vulpen vloog over het papier . Ik kookte !! En de zaterdagavond toen het rustig was in huis zat ik aan de keukentafel mijn tekeningen bij te werken ....
Maar buigen deed ik niet en ondertussen zocht men koortsachtig naar middelen om mij op de knieën te krijgen .
En de week daarop hadden ze mij goed liggen en de eerbiedwaardige eerwaarde heer directeur zou er de hoofdrol in spelen .
Om 11 u 30 ging de verlossende bel van de zaterdagse strafstudie . Ikke vlug naar huis ( 45 minuten ver met de fiets , weer of geen weer ) Had je gedacht manneke !! Hier blijven !! We gaan er nog een halve dag bij doen , zei de directeur , Ik ga gaan eten naar  ‘t stad  en ik sluit je hier op tot ik terug kom . Ik spartelde tegen , smeekte . Geen doen aan !!
En mijnheer de directeur verdween met een triomfantelijke grijns op zijn gezicht . Daar zat ik dan .
Drie , vier uren voor mij uit starend . Nadat ik de school doorzocht had op een mogelijke uitgang . Het gebouw was een voormalig klooster van “ de Franse nonnen “ . Een versterkte burcht  zeg maar . Je kon er niet in , maar ook niet uit ...

En ik dacht na over mogelijke tactieken die ik kon gebruiken . Ik besefte dat ik wellicht te ver ging als ik van mijn leraren karikaturen maakte  in mijn opstellen . Ik moest kost wat kost meer verzoenende taal hanteren , hun goede kanten ook eens belichten . De politieker was geboren !!
En toen kwam hij terug . De triomfantelijke , grijnslachende kl..zak . Ik ben bijna alles vergeten van het sermoen dat als doel had mij beter in het gareel te doen lopen .
Wat ik wel nog weet is dat hij mij naar buiten begeleidde en toen ik buiten “ grijpafstand “ was , draaide ik mij om . En hij zag dat ik het meende toen ik zei : “ Dat gaat gij me geen twee keer lappen ! “
Toch even vermelden dat ik met mijn vakleraren en in de praktijklessen in de werkplaats geen enkel probleem vormde . Ik denk ook dat ze in

“ leraarsvergaderingen “   ten beste spraken voor mij .
Want ik bewoog mij voortdurend op de rand van de uitsluiting ....
Tja .... ik kreeg het op de heupen met al die nutteloze vakken . Twee uur godsdienst in de week . Ik was misdienaar geweest....men moest mij niet veel meer vertellen ....  Een uur muziek . Notenbalken zingen . Soms bracht hij klassieke muziek mee op 33 toeren . En dan speelde hij het Ave Maria van Shubert en dan moesten wij luisteren en daar iets over schrijven . Mijn God !! En dan zat hij achteraan in de klas te janken  , ontroerd door de hemelse muziek .

Het Ave Maria is best wel mooi maar het roept herinneringen op uit koude meren met duistere diepten ...
Ik kwam later niet ver met mijn godsdienst en klassieke muziek als het stenen uit de grond vroor en ik verplicht werd er in te werken voor oer-katholieke bazen ....
Wat  moet je als metser met Shubert als je vingers krom staan van de koude ?
Vergeet niet dat dit een tijd was van een eerwaarde studieprefect die weg gepromoveerd werd naar het leger als aalmoezenier .
Ik weet nog getuigenissen van klasgenoten die tegen mij zeiden dat ik niet slim was . Als je op zijn schoot ging zitten werd je strafstudie kwijt gescholden ...
Ik begreep toen niet echt de draagwijdte daarvan . Ook niet toen hij in legerkostuum op plechtige manier afscheid van ons nam op de trappen van de ingang naar de school .
De verzamelde klasgroepen leerlingen , mooi in het gelid , op de koer ,  op de plaats die je werd aan gewezen de eerste dag van het schooljaar .
Vergeet niet dat de leerlingen afdeling bouw het huis van de leraar gingen voegen ,onder de lesuren , als oefening !
Een aantal bevoorrechte ( ? ) leerlingen  in de grote vakantie  het huis hielpen bouwen van nog een andere leraar . Terwijl ik  met vader naar de “ echte “ bouwwerf trok van ‘s morgens 7 uur tot ‘s avonds 18 uur !! Vergeet niet dat de hoogste twee  leerjaren bouw  GRATIS een nieuwe school bouwden om er van te leren . Ja ....ik heb er van geleerd !!!
Ik las onlangs nog dat diezelfde groep te Brugge een nieuwe school gaat bouwen op 17500 vierkante meter met een prijskaartje van 37 miljoen euro .
Neem mij niet kwalijk als ik mij af vraag  hoe ze aan dat geld geraken ....
Mijn eerste taak in de grote vakantie , op de bouwwerf ,  was , met een moker ( vierkante hamer van 1 kg ) oude stenen in brokken slaan op een stuk arduin zittend op een ander stuk arduin , in de blakende zon , van 7 uur ‘s morgens tot 18 uur ‘s avonds met in  totaal 1 uur pauze voor een haastige boterham . Daar heb ik leren afzien . Mijn handen lagen open , tot bloedens toe . Ik zweeg en klopte verder aan 20 Belgische Frank per uur ( 1/2 euro )
Toen de moker uit mijn handen viel kreeg ik een ander jobke . En de laatste week van de vakantie mocht ik mee helpen metselen .
Ik was 17 in 1964 . Een lange hete zomer en blij dat ik weer naar school mocht .....
Van het verdiende geld heb ik nooit een centiem gezien .